
Category: Komuniteti Hebre Shqiperi
Memorie.al publikon disa dokumente të nxjerra nga Arkivi Qëndror i Shtetit në Tiranë dhe ai i Ministrisë së Punëve të Jashtëme, të cilat hedhin dritë për veprimtarinë e hebrejve në Shqipëri në periudhën e Luftës së Dytë Botërore, në vitet 1939-1944. Si u morën ata në mbrojtje dhe u paisën me dokumentet përkatëse nga qeveritarët e lartë të asaj kohe si: Mehdi bej Frashëri, Ibrahim bej Biçaku, Qazim Mulleti, Javer Hurshiti, Engjel Çoba, Mihal Zallari, Mehmet Gani, etj
Akademia e Shkencave dhe Muzeu “Solomoni” zhvilluan të shtunën në Berat një konferencë shkencore mbi rolin e Shqipërisë në mbrojtjen e hebrejve
Drejtoria e Pergjithshme e Arkivave ka nisur dixhitalizimin e fondit arkivor te Komunitetit hebre në Shqipëri. Fondi konsiston ne 10.000 dokumente Marreveshja e bashkepunimit u nënshkrua mes Ardit Bido, drejtori i Pergjithshem i Arkives se Shtetit dhe Joel Kaplanit kryerabinit te Shqiperise, i cili vlerëson besën e shqiptarëve si unike në botë.
Grupi organizator thotë se dëshmitë si ato të 93-vjeçarit Xhemal Veseli “na bashkojnë si Hebrenj dhe Myslimanë”
Roli i Shqipërisë dhe shqiptarëve, për strehimin dhe shpëtimin e hebrenjve gjatë Holokaustit në Luftën e Dytë Botërore, vazhdon të tërheqë vëmendjen e komunitetit amerikan. Ambasadori Genci Muçaj, këshilltari për Çështjet Ndërkombëtare i Presidentit të Shqipërisë, ishte i pranishëm në një takim me anëtarët e Marshall Society të American Jewish Committee për degën rajonale në Atlanta në Shtetet e Bashkuara.
Agjencia Hebraike e Lajmeve (“Jewish Telegraphic Agency”), përmes buletinit të saj ditor, “Jewish Daily Bulletin”, 14 janar 1945, bën të ditur mbi mirënjohjen e hebrenjve jugosllavë, të cilët “u pritën fisnikërisht në shtëpitë e familjeve shqiptare dhe mbrojtur nga çdo vështirësi.
I fundmi i tre reportazheve tregon rrënjët shqiptare të kryeklerikut hebre të Athinës, si ia marrin hebrenjtë vlonjatë “Do marr çiftenë…” mbas ceremonish fetare dhe fatet e familjes hebreje me mbiemër Tepelena. Autor: Altin Raxhimi | BIRN | Rruga Melidoni, Athinë
I dyti prej tre reportazheve mbi hebrenjtë e Janinës tregon krijimin e jetës hebraike tek ne, martesat e përziera, si u bënë hebrenjtë shqiptarë dhe domethënien e të qenit hebre këtu. Autor: Altin Raxhimi | BIRN | Rrugica e hebrenjve, Vlorë
Pjesa dërrmuese e hebrenjve të Shqipërisë janë me origjinë nga Janina. Në të parin prej tre reportazheve mbi ta zbulohet ky komunitet, dikur qendër e rëndësishme dhe e veçantë dhe për vetë botën hebreje.
Autor: Altin Raxhimi | BIRN | Lagjja Kastro, Janinë
Hebrenjtë e Hungarisë ndihmuan edhe Heroin Kombëtar të Shqipërisë dhe të qytetërimit evropian, Gjergj Kastriot Skënderbeun për të ardhur në fuqi. Populli shqiptar nuk lejoj që të keqtrajtohej dhe persekutohej asnjë hebre, në një kohë kur në vendet e tjera të Evropës së pushtuar u shfarosën 6 milionë nga të 11 milionët e vendosur në këto vende, ndër të cilët 1 milionë e 500 mijë fëmijë. Kjo e nxori Shqipërinë në vendin e parë nëEvropë ndër vendet e pushtuara nga nazifashistët.