Nga Daniel Meron

Izraeli ka vite që njihet si një qendër për inovacione në disa fusha të teknologjisë së lartë nga pajisjet mjekësore deri te siguria e informacionit. Sot, sipërmarrësit izraelitë po zgjerohen në fusha të reja, të tilla si teknologjia klimatike dhe siguria ushqimore, ndërsa qeveria e saj është bërë lider në politikën e shëndetit publik përmes reagimit të saj ndaj pandemisë.

Përgatitja për Pandemitë

Izraeli, si disa vende të tjera, mban një bazë të dhënash të plotë të kujdesit shëndetësor në internet të popullsisë së tij. Kjo bazë të dhënash, e mbështetur nga përvoja e Izraelit me situatat emergjente dhe aftësia e tij për të improvizuar, rezultoi në përgjigje efektive të shëndetit publik gjatë fillimit të pandemisë COVID. Pasi ka udhëhequr fushatën më të shpejtë të vaksinimit në botë dhe duke qenë vendi i parë që ka ofruar vaksina përforcuese, Izraeli kishte praktikat më të mira për të ndarë.

Izraeli ishte i shpejtë për të ndarë praktikat e tij më të mira në trajtimin e pandemisë. Për shembull, pas një konference izraelite, qeveria e Australisë vendosi të reduktojë periudhën e pritjes për marrjen e vaksinave përforcuese dhe të shkurtojë periudhën e detyrueshme të karantinës.

Fokusi ndërkombëtar në spitalet, personelin mjekësor, studiuesit dhe inovatorët e Izraelit gjatë pandemisë rriti interesin tashmë të rëndësishëm në inovacionin mjekësor dhe biologjik, përfshirë nga korporatat shumëkombëshe. Kohët e fundit, një aleancë e AstraZeneca, Merck, Pfizer, Teva, Israel Biotech Fund dhe Amazon Web Services u bashkuan në AION Labs, një qendër sipërmarrjeje në Rehovot, për të krijuar inteligjencë artificiale dhe teknologji llogaritëse që mund të transformojnë procesin e zbulimit farmaceutik.

Avancimi i Teknologjisë së Klimës

Qeveria izraelite ka investuar shumë në inovacionin e teknologjisë klimatike. Në qershor 2022, qeveria miratoi një program prej 877 milionë dollarësh për të promovuar zgjidhje teknologjike për të adresuar ndryshimet klimatike, duke përfshirë energjinë e pastër, transportin, ushqimin, ujin dhe teknologjitë e trajtimit të mbetjeve.

Shkencëtarët dhe sipërmarrësit izraelitë po kërkojnë në mënyrë aktive zgjidhje teknologjike klimatike në fusha të reja, si kapja e karbonit. Shumë ekspertë pajtohen se nuk mjafton për të parandaluar dëmtimin e atmosferës në të ardhmen, por është e nevojshme të reduktohet dioksidi i tepërt i karbonit që tashmë është akumuluar. Teknologjitë e disponueshme aktualisht të kapjes së karbonit nuk janë aspak të afta për të hequr sasi të mjaftueshme, e lëre më ta bëjnë këtë me një kosto të arsyeshme. High Hopes Lab, një startup i vogël izraelit, planifikon të përdorë flota me balona në lartësi të mëdha për të kapur sasi të konsiderueshme të dioksidit të karbonit me një fraksion të çmimeve të parashikuara aktuale, gjë që do ta bënte atë metodën e parë të shkallëzueshme dhe të përballueshme.

Një tjetër startup premtues me potencial për të bërë një ndikim të madh është Emnotion, i cili aplikon analiza të mëdha të të dhënave për menaxhimin e rreziqeve klimatike. Duke përdorur algoritme në vend të pajisjeve matëse, ngjarjet kryesore si ngrica, përmbytjet dhe valët e të nxehtit mund të parashikohen muaj apo edhe vite përpara, duke u mundësuar kohë të mjaftueshme fermerëve, shqetësimeve të transportit dhe komponentëve të zinxhirit të furnizimit që të planifikojnë përpara dhe të marrin vendime bindëse.

Teknologjitë izraelite që historikisht kanë pasur një ndikim global, duke përfshirë në fushat e bujqësisë, prodhimit të ushqimit, menaxhimit të ujit, shkripëzimit dhe energjisë diellore, bien gjithashtu nën ombrellën e teknologjisë klimatike.

Izraeli do të vazhdojë të investojë në këto fusha dhe të ndajë ekspertizën e tij me vendet në zhvillim dhe ato të zhvilluara. Një mundësi e afërt për ta bërë këtë do të ndodhë në Konferencën e OKB-së për Ndryshimet Klimatike në Sharm el-Sheikh në nëntor. Novatorët izraelitë në fushën e klimës, veçanërisht me teknologjitë më të fundit për t’u shfaqur, kanë shprehur tashmë interes të madh për të udhëtuar në Egjipt për të marrë pjesë në këtë konferencë.

Promovimi i Sigurisë Ushqimore Globale

Në të kaluarën, Izraeli ishte i famshëm për rritjen e prodhimit të ushqimit në zonat e thata përmes teknologjive si ujitja me pika. Sot, inovacioni izraelit fokusohet në zëvendësuesit e mishit, qumështin alternativ, mënyrat e reja të qëndrueshme të rritjes së grurit, orizit dhe kulturave të tjera kryesore, si dhe risitë në kultivimin e peshkut.

Rreziqet që lidhen me pesticidet kanë ndezur një kërkesë mbarëbotërore për metoda bujqësore më të qëndrueshme dhe beninje, dhe startup-et izraelite kanë kërkuar të gjejnë zgjidhjet e duhura. Qoftë duke zhvilluar pesticide të sakta dhe të specializuara duke përdorur inteligjencën artificiale për të verifikuar sigurinë, duke gjetur mënyra për të zmbrapsur sëmundjet bakteriale duke përdorur viruse “të mira”, apo duke zhvilluar insekticide biologjike miqësore me mjedisin që synojnë vetëm dëmtuesit specifikë, Izraeli po ndihmon për ta bërë bujqësinë më të sigurt ndërsa zgjeron furnizimet ushqimore.

Teknologjitë izraelite po trajtojnë gjithashtu çështjen e mbipeshkimit. Kërkesa në rritje për peshk—një element kryesor në pjesën më të madhe të botës ka çuar në mbishfrytëzimin e tyre dhe në krijimin e fermave të peshkut, të cilat janë të dëmshme për mjedisin dhe ulin cilësinë e produktit përfundimtar. Startupi izraelit GiliOcean ka prezantuar një metodë inovative të kultivimit të peshkut që siguron nivele oksigjeni ideale për rritjen e peshkut dhe eliminon nevojën për antibiotikë, duke prodhuar peshq më të shëndetshëm me më pak dëm mjedisor.

Me rritjen e pasigurisë ushqimore, shqetësimeve mjedisore dhe ndryshimit të preferencave dietike, konsumatorët globalë po zgjedhin gjithnjë e më shumë burime alternative të proteinave, një prirje që ka ndezur një revolucion global ushqimor. Një nga segmentet më emocionuese të peizazhit teknologjik të Izraelit është teknologjia e ushqimit. Startup izraelit Redefine Meat ka zhvilluar teknologji që përsërit strukturën, shijen dhe përvojën e të ngrënit të viçit dhe produkteve të tjera të mishit me vlerë të lartë. Duke përdorur përbërës dhe teknologji me bazë bimore, Redefine Meat mundëson një mënyrë më të qëndrueshme për të prodhuar mish. Sipas llogaritjeve të kompanisë, nëse çdo familje në vendet e OECD do të zëvendësonte një vakt viçi në javë me “Redefine Meat”, ulja e emetimeve të gazeve serrë do të ishte e barabartë me ato të marra duke hequr nga qarkullimi 86 milionë makina të përmasave familjare. Në mënyrë të ngjashme, Remilk prodhon qumësht të vërtetë dhe produkte qumështi në një laborator pa përfshirë një lopë të vetme. Këta janë vetëm dy shembuj të startupeve izraelite në industrinë e teknologjisë ushqimore.

Tenda e Hapur e Izraelit

Të urtët hebrenj na mësojnë se tenda e Abrahamit ishte e hapur në të katër drejtimet, sepse ai donte të ishte i përgatitur për të ndihmuar këdo që kalonte. Në kohët moderne, udhëheqësit themelues të Izraelit pranuan se vendi ka një përgjegjësi morale për të ndihmuar kombet e tjera të përfitojnë nga përvojat e veta dhe se politika të tilla janë gjithashtu në fund të fundit të dobishme për interesat kombëtare afatgjata të Izraelit. Sot, kjo etikë është përkrahur nga sektori privat i Izraelit për të ndarë njohuritë, aftësitë dhe teknologjitë e tij me shpresën për ta bërë botën një vend më të mirë. /The Jerusalem Strategic Tribune

Zëvendës Drejtori i Përgjithshëm për Evropën, Ministria e Punëve të Jashtme, Jerusalem