Category: Holokaust

Ndërsa Evropa nuk ishte vend i sigurtë për hebrenjtë, është tashmë botërisht e njohur se shqiptarët rrezikuan jetët e tyre duke e shndërruar Shqipërinë në një “parajsë mbi tokë” për komunitetin hebre ndaj të cilit po ushtrohej gjenocid.

Në data 20-21 shkurt, 2020, u mbajt në New York, konferenca: “Holokausti në Jugosllavi dhe në Ballkan”, ku një vëmendje të veçantë iu kushtua shpëtimit të hebrenjve nga shqiptarët. Kumtesa mbajtën Ardit Bido, Drejtor i Përgjithshëm i Arkivës së Shtetit. Gazmend Kapllani, që drejton Katedrën e parë të Studimeve Shqiptare, në DePaul University,  dhe Teuta Skenderi, studiuese e pavarur dhe përkthyese.

OSBE po zhvillon në Tiranë një konferencë dyditore mbi goditjen e anti-semitizmit në rajonin, ku shtrihet kjo organizatë. Oratorët folën me shqetësim për format moderne të anti-semitizmit dhe sfidat për t’u përballur me to.

Me materiale arkivore, fotografi e dëshmi autentike, Shqipëria ka vendosur që rrëfimin e saj për shpëtimin e hebrenjve gjatë Luftës së Dytë Botërore ta bëjë shembull për vendet e OSBE-së.

Anton Quni, ministri i ri Mbrojtjes në Qeverinë “Kurti” në Kosovë, u shpreh para disa ditësh në një aktivitet të zhvilluar në Prizren me rastin e Ditës Ndërkombëtare të Përkujtimit të Viktimave të Holokaustit, të organizuar nga misioni i OSBE-së në Kosovë në bashkëpunim me Komunitetin Hebre, se “tashmë është i ditur fakti historik i pamohueshëm se Kosova, edhe pse ishte një vend i vogël, nuk i dorëzoi hebrenjtë tek nacional-socialistët, por përkundrazi, në kohë lufte shqiptarët e Kosovës me sukses i fshehën pjesëtarët e këtij komuniteti”.

Shqipëria, e vogël dhe e varfër, me një trimëri dhe bujari të paparë, strehoi, mikpriti dhe mbrojti me qindra familje hebrenjësh, në një periudhë me të përgjakur të historise së tyre gjatë Holokaustit. Njeri nga këta njerëz bujarë, që ndihmuan të pashpresët, ishte edhe Hasan Xërxa. Ishte vetëm 25 vjeç në vitin kur me makinen e tij transportoi me qindra hebrenj nga Shkupi, në Deçan dhe pastaj më thellë në Shqipëri, duke rrezikuar edhe jeten e tij.

Intervista e Rudina Xhunga për Dritare.net me biznesmenin beratas, Gazmen Toska, i cili mbeshteti rihapjen e “Muzeut Solomoni”, kushtuar marrëdhënieve historike të popullit të Beratit me komunitetin hebre. Në qytetin e Beratit gjatë Holokaustit gjeten strehim dhe shpetim mbi 600 hebrenj. Muzeu është unik në Shqipëri.

Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, nën cilësinë e kryetarit të OSBE-së me Sekretarin e Përgjithshëm të NATO-s, Jens Stoltenberg foli për pritjen e qindra njerëzve që kanë mbërritur në Shqipëri nga Teherani. Rama tha se Shqipëria do vijojë të presë njerëz, ashtu siç bëri në periudhën e Holokaustit me hebrenjtë.

Departameneti i Shkencave Sociale të Aplikuara në UET në bashkëpunim me Institutin Shqiptar të Sociologjisë zhvilluan forumin me temë, “Hebrenjtë në Republikën e Vlerave”, i cili përkon edhe me ditën e përkujtimit të viktimave të Holokaustit gjatë Luftës së Dytë Botërore.

Në programin “Historia ime” në Tv Klan ishte i ftuar Amos Dojaka, i cili është pasardhës i një familjeje hebraike. Ai ka rrëfyer se gjyshja e tij ishte nga Çekosllovakia dhe dy muaj para Luftës së Dytë Botërore, ajo u vendos në Shqipëri me burrin e saj. Gjithë familja e saj u zhduk në kampin famëkeq të Auschwitz dhe vetëm gjyshja e tij arriti të mbijetonte sepse u strehua në Shqipëri.