Nga Madison Jackson

“Lulja e Vlorës” (“Flower of Vlora”)e Dr. Anna Kohen tashmë gjendet edhe në Seksionin e Librave të Këshillit të Librit Hebre (Jewish Book Council) , shoqëruar me një përmbledhje të madhe:

“Kur mësohet për Holokaustin, vende të tilla si Polonia, Gjermania dhe Ukraina përmenden shpesh. Por Shqipëria, një vend i vogël në Evropën Lindore, përmendet rrallë, për të mos thënë ndonjëherë. Megjithatë, në këtë kujtim, Anna Kohen i lejon lexuesit të Një sekret i vogël: ​”Shqipëria ishte i vetmi komb i pushtuar në Evropë ku kishte më shumë hebrenj pas luftës sesa para saj. Praktikisht çdo hebre shqiptar mbijetoi.”

Është përmes kujtimeve të Kohen-it që lexuesit mësojnë se sa të sjellshëm myslimanët dhe të krishterët shqiptarë kanë qenë ndaj fqinjëve të tyre hebrenj gjatë historisë. Por historia e Kohen nuk është një histori e Holokaustit. Në vend të kësaj, është historia e jetës hebreje në Shqipëri pas Luftës së Dytë Botërore. Që në fillim të rrëfimit, Kohen i prezanton lexuesit me komunitetin e saj të hebrenjve romaniotë. Ajo përshkruan ushqimin grek, praktikat hebreje greke dhe gjuhën greke, të gjitha ndërkohë që zgjidh kompleksitetin e të jetuarit nën sundimin komunist.

Lexuesit e gjejnë veten në një udhëtim emocional me Kohen, duke u mbështetur në suksesin e saj. E takojmë si fëmijë, kur tashmë ka marrë kaq shumë përgjegjësi familjare. Ndërsa gjen dashurinë, fillon një karrierë në mjekësi dhe zbulon lidhjen e saj me qytete dhe vende të ndryshme, lexuesit nuk mund të mos shpresojnë që puna e saj e palodhur të shpërblehet. Nëpërmjet elasticitetit, inovacionit dhe vendosmërisë, Kohen, si pjesa tjetër e familjes së saj, shkon kundër të gjitha gjasave për të arritur shumë gjatë jetës së saj.

Për këdo që ndihet i humbur, ose i ngecur mes shtëpive, libri i Kohen dëshmon të jetë shoqëri e denjë. Ajo shpjegon se anëtarët e familjes së saj ishin ​”njerëz pa shtetësi – megjithëse ne ishim zyrtarisht banorë të Shqipërisë, ne nuk ishim as qytetarë të Shqipërisë dhe as të Greqisë. Ky lloj vështirësie ishte i zakonshëm për hebrenjtë anembanë botës në atë kohë.” Identiteti i saj i shumëanshëm i siguron lexuesit se edhe ata mund të gjejnë mënyra për të mbijetuar.

E mahnitshme, qesharake, emocionuese dhe plot surpriza, “Lulja e Vlorës” është një frymëzim për këdo që kërkon të krijojë diçka nga asgjëja dhe të arrijë qëllime të largëta. Leximi i historisë së Kohen do të ringjallë një entuziazëm për ta bërë botën një vend më të mirë.” –

/Jewish Book Council